xəstə

sif. <fars.>

1. Səhhəti yerində olmayan, bir xəstəliyi olan; naxoş, azarlı. Xəstə uşaq. – Xəstə əsgər dərindən nəfəs aldı. H. N.. Xəstə atalarının ürəyini sıxmaq istəməyən oğul və qız güzəranlarından şikayət eləmədilər. Ə. Abasov. // İs. mənasında. Xəstənin yanına getmək. Xəstənin halı yaxşılaşdı. – Bənnasız hörgü hörülməz; Təbibsiz xəstə dirilməz. «Koroğlu». Əri xəstə üstə getdikdə ya ölü üstə aparıldıqda, o, dükanda oturub alış-veriş edərdi. S. S. A.. Bunu görən xəstə Aydını heç yaxına belə buraxmamışdı. H. Seyidbəyli. Xəstə düşmək, xəstə yatmaq – xəstələnmək, azarlamaq, yorğan-döşəyə düşmək. Xəstə düşdüm, gələn yoxdur üstümə; Qərib öldüm, bikəs öldüm, yad oldum. M. V. V.. Həsrətindən xəstə düşdüm; Eylə dərdə çarə, Ceyran! A. Ə.. Bu hadisədən Molla Qasım sarılıq azarına düşüb xəstə yatdı. S. S. A.. Xəstə olmaq – xəstə yatmaq, azarlı olmaq, naxoş olmaq. Bəstəri-möhnətdə xəstə olduğum; Gözləri şəhlaya dedin, nə dedi? Q. Z.. Mən diqqətlə <Məmmədə> baxdım, xəstə olduğuna heç şübhəm yoxdu. C. C.. Xəstə salmaq – xəstələndirmək, azarlatmaq, xəstələnməsinə səbəb olmaq. Yar gəlməsə məndən dirilən olmaz; Məni xəstə salan busə dağıdı. Q. Z..

2. məc. Şairanə təşbehlərdə dərdli, qayğılı, mənən üzgün mənasında. Çox edən bimarə xidmət aqibət bimar olur; Leyk könlüm xəstədir ol nərgisi-bimarsız. S. Ə. Ş..

3. məc. Sönük, zəif, cılız, ölgün. Kiçik bir lampanın ziyası evə xəstə və ölgün bir işıq nəşr edirdi. S. H..

4. məc. Bir şeyə həddindən artıq meyil edən, aludə olan; aludə, mübtəla, düşkün. Kino xəstəsi. Futbol xəstəsi. Bilyard xəstəsi.

5. məc. klas. Yazıq, zavallı, aciz, fağır, bimar. Füzuli xəstəyə düşmən sözü ilə dust cövr eylər. F.. Vidadi xəstəyəm, günlər sanaram; Dərd əhliyəm, qəm hərfini qanaram. M. V. V..

◊ Xəstə baxıcısı – müalicə müəssisələrində ağır xəstələrə və binanın təmizliyinə baxan kiçik tibb xidmətçisi.